Proeftuin De Nieuwe GGZ – de Donderberg in Roermond

(algemene informatie)

Inleiding

Sinds 2017 experimenteren een aantal organisaties die actief zijn in Roermond met het gedachtegoed van De Nieuwe GGZ. Wat is dat nu, De Nieuwe GGZ? Welk probleem wil De Nieuwe GGZ oplossen? Wat gebeurt en precies in die proeftuin? En wat levert dat dan op?

Waarom DNG?

Hoewel de kwaliteit van de Geestelijke GezondheidsZorg (GGZ) in Nederland van hoog niveau is, is deze op termijn niet duurzaam. Er worden een aantal problemen geconstateerd:

De vraag naar zorg is vele malen groter dan de beschikbare capaciteit van de huidige GGZ. Op jaarbasis heeft 25% van de Nederlandse bevolking een behandelbare psychische aandoening, terwijl er maar capaciteit is voor 7% van de Nederlandse bevolking.
De focus van de GGZ op symptoomreductie draagt onvoldoende bij aan persoonlijk herstel.
Cliënten en naasten worden onvoldoende gekend als samenwerkingspartner in het beantwoorden van hulpvragen. Cliënten krijgen onvoldoende mogelijkheden om regie te voeren over hun gezondheid en zorg.
GGZ instellingen zijn onvoldoende in staat om een antwoord te kunnen geven op de brede en diverse zorgvragen van cliënten. Domein overstijgende samenwerking en ontschotting is nodig.
De toegankelijkheid van de GGZ staat onder druk door lange wachttijden, stigmatisering, armoede en culturele barrières.

Wat is De Nieuwe GGZ?

De Nieuwe GGZ is een beweging in Nederland van cliënten, wetenschappers en professionals die fundamentele verandering nastreeft van de focus en organisatie van de GGZ in Nederland. In verschillende regio’s zijn er organisaties die het gedachtegoed hebben omarmd en in proeftuinen dit in de praktijk brengen.

Globale oplossingsrichtingen van De Nieuwe GGZ zijn:

Focus op positieve gezondheid, niet louter uitgaand van classificaties, klachten en symptomen. Gericht op het versterken van gezondheid en vergroten weerbaarheid in plaats van verminderen van ziekte.
De wijk als organisatieprincipe voor de populatie van de wijk. Hierdoor is beter samenwerking tussen het de inwoners, sociaal domein, huisartsen en GGZ mogelijk.
Betere aansluiting op het perspectief, het systeem en de doelen / behoeften van de cliënt door evenwaardige inbreng van cliënten en naasten en hun ervaringsdeskundigheid in de zorg.
Inzet van eCommunities waardoor bestaande digitale ondersteuningsmogelijkheden ontsloten kunnen worden voor gemeenschappen.

Proeftuin in Donderberg Roermond

De proeftuin is een organisatienetwerk dat zich gezamenlijk richt op het beantwoorden van een maatschappelijk vraagstuk. Dat vraagstuk is als volgt gedefinieerd:

Definitie vraagstuk

Wat hebben inwoners nodig om hun ervaren psychische gezondheid te verbeteren? Wat hebben professionals nodig om uit te gaan van regie van de inwoners en hoe kunnen zij hun activiteiten hierop laten aansluiten. Hoe kunnen betrokken organisaties in een interactief proces met wijkbewoners duurzame activiteiten ontplooien die een bijdrage leveren aan de psychische gezondheid van de inwoners uit de wijk? Hoe ziet die samenwerking eruit en wie heeft daarin welke rol en taak? Wat betekent dit voor betrokken organisaties en hulpverleners en wat is er voor nodig om dit proces duurzaam te kunnen organiseren en uitrollen?

Bij de proeftuin zijn diverse organisaties op verschillende manieren betrokken. De kerngroep wordt gevormd door de Gemeente Roermond, Algemeen Maatschappelijk Werk – Midden-Limburg, Wel.kom, Meditta, CZ en MET ggz. Verder zijn de 4 huisartsenpraktijken in de Donderberg, de Koraal Groep, Burgerkracht Limburg, de GGD Noord-Limburg, Centrum voor Jeugd- en Gezin Midden-Limburg en de Vincentius Vereniging betrokken. Ook zijn diverse cliëntenvertegenwoordigers betrokken. Er is veel contact en afstemming met initiatieven in de wijk, zoals het WOP Donderberg, en andere partners in de wijk. In de kerngroep is onderstaande ambitie gedefinieerd:

Definitie ambitie

Het streven is een situatie te creëren waarin de inwoners van de Donderberg die kampen met psychische problemen zelf regie kunnen voeren over hun gezondheid en zorg. Informele en formele partners werken beter samen en activiteiten sluiten beter aan op de behoeften en leefwereld van de inwoner.

Er zijn vier werkgroepen ingericht die zich bezighouden met deelaspecten van dit vraagstuk en de definitie:

Samenwerking in de wijk
Preventie
Zelfhulp
PsyNet

De projectleiding van de proeftuin ligt bij MET ggz. Vanuit het programma Versterking Eerste Lijn Zuid Nederland, gefinancierd door zorgverzekeraars CZ en VGZ is er subsidie verstrekt voor de bekostiging van de projectleiding.

De Nieuwe GGZ in de praktijk

De Nieuwe GGZ bestaat niet in de praktijk. Er is geen kantoor voor De Nieuwe GGZ, geen website, geen telefoonnummer. De Nieuwe GGZ is een gezamenlijke ambitie met gezamenlijke activiteiten om het gezamenlijk vraagstuk te helpen oplossen. Elke organisatie blijft dit vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid doen. Het gaat dus om activiteiten die plaatsvinden op het snijvlak van het sociaal domein, de huisartsenzorg en de GGZ. Activiteiten waarbij de bundeling van kennis en middelen zorgen voor een beter resultaat voor de wijk.

Enkele voorbeelden van activiteiten:

Rol opbouwwerker: Een opbouwwerker van Wel.kom is voorzitter van een netwerkoverleg is de wijk. Vanuit zijn kennis van de wijk kan hij vraagstukken verbinden aan voorzieningen en initiatieven uit de buurt.

Casuïstiekoverleg huisartsenpraktijken: Een maatschappelijk werker van AMW-ML, een ervaringswerker en een psychiater hebben eens per maand overleg met de huisarts en POH-ggz over casuïstiek vanuit de huisartsenpraktijk. Samen maken ze een 1,5^e lijnszorg waardoor minder mensen verwezen hoeven te worden.

Psychiater op pad met POH ggz: Een POH-ggz en een psychiater bezoeken samen een bewoner van de Donderberg in acute nood, mogelijk is een opname nodig. Samen bespreken ze de mogelijkheden om rust te creëren. Door de snelle actie blijkt opname niet nodig, zelfs een verwijzing naar de GGZ is niet nodig.

Aanpak preventie slaap: De GGD-NL, AMW-ML, Wel.kom, gemeente Roermond en MET ggz ontwikkelen samen een preventieprogramma gericht op verbetering van slaap. In de kern gaat het om het verstrekken van informatie over wat helpt om goed te slapen gericht op de professionals in de wijk, en risicogroepen.

De eerste resultaten

Om de waarde van de proeftuin in beeld te brengen wordt er met regelmaat geëvalueerd met diverse betrokken, is er wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd en heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd in het kader van hun regulier toezicht op de ambulante ggz onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de samenwerking in de regio, en in het bijzonder de Donderberg. Enkele conclusies:

De inzet van ervaringswerkers in de wijk is effectief en wordt gewaardeerd door inwoners en professionals (met name huisartsen).
De samenwerking tussen betrokken organisaties is verbeterd. Er is meer coördinatie en afstemming bij complexe casuïstiek. Hierdoor verbeterd het resultaat voor de client.
Betrokken organisaties ervaren een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de psychische gezondheid van de wijkbewoners. Ieder heeft daarin zijn eigen rol en competenties.
Professionals in de wijk hebben meer kennis van de lokale sociale kaart. Zeker de Donderberg kent diverse burgerinitiatieven. Professionals maken meer gebruik van deze voorzieningen. Voor inwoners ontstaan er zo meer mogelijkheden om aan de psychische gezondheid te werken.
Het aantal verwijzingen van huisartsen en gemeenten loopt terug. Tevens loopt de tijdsbesteding per client in de GGZ terug. Er zijn aanwijzingen dat er met de huidige werkwijze lagere maatschappelijke kosten kunnen worden gerealiseerd.

Voor meer informatie:

Contact

Voor meer informatie over de proeftuin kun je contact opnemen met projectleider Leroy Kerkhofs via lkerkhofs@metggz.nl of 06-25645160.

_______

Het project is namens alle zorgverzekeraars (mede) mogelijk gemaakt door zorgverzekeraars CZ en VGZ.