Met aandacht voor hoogbegaafdheid

De week van 6-14 maart staat in het teken van hoogbegaafdheid… Een mooie week om stil te staan wat hoogbegaafdheid betekent voor iemand en waarom het belangrijk is hier aandacht voor te hebben in diagnostiek, behandeling of begeleiding.

Wat is hoogbegaafdheid eigenlijk?

Mensen die hoogbegaafd hebben enerzijds een bijzonder talent (bv in hun intelligentie) en anderzijds in factoren zoals een intens en complex gevoelsleven, het waarnemen van meer prikkels, snel en creatief denken. Veelal zijn mensen die hoogbegaafd zijn ook gedreven, hebben een nieuwsgierige houding waarbij ze regelmatig graag met ontwikkeling bezig zijn. Bij MET ggz zien we dat deze laatste drie kenmerken vaak verstopt raken onder de psychiatrische problemen waarvoor deze mensen bij ons aankloppen.

Het brein is anders

Er is steeds meer bewijs vanuit neurowetenschappelijk onderzoek dat het hoogbegaafde brein significant anders is qua vorm, bouw, functionaliteit, structuur, interne netwerken en verwerkingssnelheid. Wat weer gevolgen heeft op het sociale functioneren, emoties onder controle houden, geheugen, verwerken van prikkels en mate van cognitief ingesteld zijn. Al deze verschillen maken dat een hoogbegaafde zich vaak ‘anders’ voelt dan anderen in de omgeving. Deze ‘mismatch’ wordt versterkt als het onderwijsaanbod of het werkniveau niet aansluit bij de cognitieve capaciteiten.

Hoogbegaafdheid van grote invloed op behandeling- en begeleidingsvorm

Het ‘anders voelen’ leidt geregeld tot het zich aanpassen aan de omgeving, in een poging om aansluiting te vinden. Het gevolg is echter dat een (belangrijk) deel van de eigen vaardigheden en persoonlijke kenmerken niet optimaal tot hun recht komt. Dit kan zorgen voor onder anderen depressieve symptomen, angstklachten, traumagerelateerde klachten en problemen in de persoonlijkheidsontwikkeling.

Door de hoogbegaafdheidskenmerken lijken de psychiatrische klachten soms heel anders of minder problematisch dan ze eigenlijk zijn. Ook kunnen de psychiatrische problemen op hun beurt er voor zorgen dat de kenmerken van hoogbegaafdheid onvoldoende zichtbaar zijn. Het is belangrijk om hier goed naar te kijken, omdat de factor hoogbegaafdheid erg belangrijk is in het vormen van goede begeleiding en behandeling, die er vaak heel anders uit moet zien. Daarnaast voelt een cliënt (hoe jong ook) zich pas echt geholpen, als je begrijpt hoe ongelofelijk complex zijn gedachten gangen soms kunnen zijn.

Landelijke kennisnetwerk

Lia Jaeqx is verpleegkundig specialist en naast haar werk bij MET ggz, voorzitter van de stichting landelijk kennisnetwerk psychiatrie en hoogbegaafdheid. De stichting wil de kennis over hoogbegaafdheid vergroten bij de hulpverleners die werkzaam zijn in de psychiatrie. “Ik ben heel blij en dankbaar dat ik deze bijdrage aan ons vak mag geven en daarmee individuele patiënten kan helpen op hun zoektocht naar passende zorg en nog veel belangrijker persoonlijk herstel”.

Binnen MET ggz zijn er steeds meer collega’s die zich verdiepen in hoogbegaafdheid en wat dit betekent voor hun cliënten in diagnostiek, behandeling en begeleiding. Dit is een mooie ontwikkeling waarin we onderweg zijn naar betere zorg! Herkenbaar voor je en heb je hulp nodig? Verwijzingen verlopen via de huisartsen.